صفر تا صد معرفی رشته پزشکی

آیا همه افراد مناسب تحصیل در رشته پزشکی هستند؟

با بررسی اجمالی وضع موجود بهداشت و درمان کشور به وضوح بر این موضوع واقف هستیم که متأسفانه فقط افراد ساکن در شهرهای بزرگ و مرفه از امکانات بهداشتی و درمانی برخوردارند و در بیش از 60 هزار روستا ما شاهد فقدان امکانات اولیه بهداشتی و درمانی هستیم. اما نکته مهم‌‌تر و قابل تأمل‌تر این است که بسیاری از افراد جامعه صرفأ به دلیل منزلت و جایگاه اجتماعی بالا، درآمدهای نجومی و بسیاری از مزایا و امکانات رفاهی دیگر به سمت رشته‌های پزشکی سوق پیدا می‌کنند. این در حالی است که اغلب دانش‌آموزان بدون شناخت استعدادها و توانایی‌های خود، در انتخاب رشته مناسب، دچار اشتباه می‌شوند و چه بسیار افرادی که حتی با قبولی در این رشته رویایی، نیمه راه آن را رها کرده و یا با ادامه نادرست آن، مسبب به خطر افتادن جان بیماران می‌شوند.

اما بعد از این همه صحبت، به راستی چه افرادی با چه ویژگی‌هایی مناسب تحصیل در شاخه‌های پزشکی می‌باشند؟
از جمله مشکلات رشته پزشکی، طولانی بودن دوره‌های تحصیل آن می‌باشد. لذا کسانی که فکر می‌کنند قبولی در کنکور یعنی فتح بهشت، سخت در اشتباهند! چرا که بعد از کنکور تازه مشکلات و دغدغه‌های درسی شروع می‌شوند. همان‌طور که می‌دانید، مدت زمان تحصیل در رشته پزشکی 7 سال است، بنابراین دوام آوردن و ادامه دادن این مسیر دشوار نیازمند اراده قوی است و به قول حکیم فردوسی: بزرگی سراسر به گفتار نیست دو صد گفته چون نیم کردار نیست!
محروم بودن از تعطیلات و تفریحات متداول هم سن و سالان! بله درست شنیدید.. دانشجویان رشته پزشکی در دوران تحصیلشان، علی الخصوص بعد از اتمام دوره علوم پایه و ورود به دوره انترنی، از تعطیلات عید، تابستان، تعطیلات رسمی، مراسم و مناسبت‎‌های مختلف مانند شب یلدا و … محروم خواهند بود.
نداشتن درآمد تا پایان دوره تحصیل! همان‌طور که قبلأ هم اشاره کردیم، رشته پزشکی دارای 7 سال تحصیلی است و در طول این مدت درآمدی نخواهند داشت. پس تمام هزینه‌های تحصیل، رفت و آمد، خوابگاه و غیره به عهده خود فرد یا خانواده خواهد بود.
قرار گرفتن در استرس و صحنه‌های دلخراش و حتی مرگ! پزشکان و پرستاران معمولأ در محل کار خود با انواع بیماران و مجروحان سر و کار دارند و هر لحظه ممکن است بر اثر حادثه‌ای، فضا تنش‌زا و پر استرسی ایجاد شود. بنابراین یک پزشک باید علاوه‌بر کنترل وضعیت بیمار، توانایی برخورد با شرایط سخت روحی را نیز دارا باشد. به طوری که در بسیاری از موارد در سطح بیمارستان‌ها و مراکز درمانی انسان‌های بسیاری جان خود را از دست می‌دهند. پس یک پزشک باید بتواند در این شرایط روحیه خود را حفظ کند و تصمیم‌گیری درستی داشته باشد.
نداشتن ساعات کاری مشخص! بله در موارد معمولی پزشکان معمولأ چند روز از هفته را در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به شیفت شب سپری می‌کنند و در صورت بروز حوادث و یا موارد اورژانسی، ممکن است حتی چند روز نتوانند به منزل بازگردند. بنابراین، یک پزشک نیازمند توانایی برقراری تعادل بین کار و زندگی شخصی می‌باشد. هر چند کار دشواری است!
و بسیاری از مشکلات و سختی‌های دیگر این شغل و رشته که با مطالعه ادامه مطلب، خودتان متوجه خواهید شد ..
نحوه ورود به رشته پزشکی چگونه است؟
کسانی که خواهان وررود و ادامه تحصیل در رشته پزشکی یا زیر شاخه‌های رشته پزشکی می‌باشند، ابتدا باید در کنکور رشته علوم تجربی شرکت کرده و سپس در صورت کسب رتبه و تراز مورد نیاز، می‌توانند با مراجعه به دانشگاه پذیرفته شده ثبت نام به عمل آورند.

از هر رشته‎‌ای می‌توان در کنکور رشته تجربی شرکت کرد و پزشکی قبول شد؟

متداول‌ترین سوال اکثر داوطلبین این است که آیا فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم انسانی و ریاضی فیزیک، حق شرکت در کنکور سراسری علوم تجربی را دارند یا نه؟! پاسخ این سوال مثبت است. تمامی دانش‌آموزانی که فارغ‌التحصیل رشته‌های انسانی و ریاضی فیزیک هستند، حق شرکت در کنکور سراسری تجربی را دارند. به کلمه فارغ‌التحصیل توجه نمایید! منظور از فارغ‌التحصیل داشتن مدرک دیپلم و مدرک پیش دانشگاهی برای داوطلبین نظام قدیم می‌باشد. در واقع، شما با داشتن دیپلم هر یک از رشته‌های انسانی و ریاضی فیزیک از لحاظ قانونی توانایی شرکت در تمام 5 کنکور را دارید (ریاضی/تجربی/انسانی /هنر/زبان) . تمام موارد گفته شده ویژه دانش‌آموزان رشته‌های انسانی و ریاضی فیزیک بود، اما دانش‌آموزان رشته‌های فنی برای شرکت در آزمون سراسری علوم تجربی چه باید کنند؟!

دانش آموزان رشته‌های فنی

هیچ یک از دانش‌آموزان رشته‌های فنی که مدرک دیپلم فنی را دارند، اجازه شرکت در این آزمون را ندارند! تنها راه شرکت این دسته از داوطلبین، داشتن مدرک فوق دیپلم یا همان کاردانی است. داوطلبین کنکور رشته علوم تجربی که فارغ التحصیل رشته ریاضی هستند، در دوران متوسطه دوم نسبت به سایر رشته‌ها ارتباط درسی بیشتری با رشته تجربی دارند و در دروس عمومی، شیمی، قسمتی از ریاضیات و فیزیک اشتراکات زیادی دارند. اما دانش آموزان رشته انسانی علی الخصوص رشته‎‎‌های فنی، آشنایی کمتری با منابع کنکور تجربی دارند. پس به مطالعه و تلاش بیش‌تری نسبت به بقیه نیاز خواهند داشت. ناگفته نماند، کسب رتبه مطلوب برای این دسته از دانش‌آموزان کار اصلأ بعیدی نیست و تنها به پشتکار، مطالعه و برنامه‌ریزی صحیح آن‌ها بستگی دارد.

ظرفیت رشته پزشکی در دانشگاه‌های سراسر ایران

طبق دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری، پذیرش در رشته پزشکی در دانشگاه‌های دولتی (روزانه)، ظرفیت مازاد و پردیس خودگردان صورت می‌گیرد. البته لازم به ذکر است که دانشگاه آزاد اسلامی نیز پذیرش دانشجو برای رشته پزشکی را دارا می‌باشد. نحوه پذیرش در این رشته فقط به صورت با آزمون بوده و پذیرش بدون کنکور در رشته پزشکی وجود ندارد. به طور خلاصه، برای رشته‌های پزشکی بدون کنکور و پزشکی با آزمون به صورت انحصاری در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و فقط در دانشگاه‌های محدودی ارائه می‌شود.
این بدان معناست که هیچ کدام از رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی در دانشگاه‌های غیرانتفاعی، پیام نور و علمی کاربردی ارائه نمی‌شوند. اما شرایط تحصیل به صورت بدون کنکور در دانشگاه آزاد و رشته‌هایی که مرتبط با رشته‌های پزشکی هستند از جمله: مهندسی پزشکی، گیاه پزشکی و کاردانی دامپزشکی امکان‌پذیر می‌باشد.

طبق اعلام سازمان سنجش، ظرفیت پذیرش کل در کنکور علوم تجربی در دوره روزانه در سال 1400، 35 هزار و 342 نفر بوده است. ظرفیت دوره نوبت دوم (شبانه) 2 هزار و 384 نفر، ظرفیت مناطق محروم، سیل‌زده، زلزله‌زده و سایر مصوبات، 121 نفر، ظرفیت دانشگاه فرهنگیان 5 هزار و 283 نفر، ظرفیت دانشگاه‌ها و موسسات غیر دولتی و غیر انتفاعی، 3 هزار و 128 نفر و ظرفیت دانشگاه پیام نور، 3 هزار و 602 نفر بوده است.

ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های علوم پزشکی در کنکور تجربی

هر ساله در گروه علوم تجربی، بخش عمده‌ای از ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی به این گروه اختصاص دارد. طبق گفته همین سازمان، ظرفیت کل رشته‌های علوم پزشکی 9 هزار و 748 نفر است که از این میان، 6 هزار و 474 نفر ظرفیت دوره‌‌های روزانه علوم پزشکی و 2 هزار و 174 نفر ظرفیت دوره‌های شهریه پرداز علوم پزشکی می‌باشد.

ظرفیت پذیرش رشته پزشکی در کنکور

رشته پزشکی که هر ساله به عنوان پر طرفدارترین رشته کنکور در کنکور سراسری علوم تجربی شناخته می‌شود، در سال 1400، در مجموع دانشگاه‌های علوم پزشکی و واحدهای آزاد در دوره روزانه، شهریه پرداز، سهمیه بومی، آزاد تمام وقت و خودگردان آزاد ظرفیتی بالغ بر 6 هزار و 858 نفر داشته که از این میان، ظرفیت دوره روزانه 4 هزار و 569 نفر و ظرفیت دوره شهریه‌پرداز، 1 هزار و 560 نفر بوده است. ناگفته نماند، بالاترین ظرفیت پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی، متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران با 240 نفر ظرفیت، بوده است.

طبق گفته رئیس سازمان سنجش آموزش کشور جناب آقا پور عباس، طی تصمیم جدیدی که در شورای عالی فرهنگی گرفته شده است، بنا بر این شده است تا از سال 1401 به مدت 5 سال، هر سال ظرفیت رشته پزشکی به میزان 20 درصد افزایش یابد و این افزایش ظرفیت در طی پنج سال آینده، سه هزار نفر خواهد بود. شما عزیزان برای مطالعه متن کامل و دقیق این خبر و اطلاع از سایر جزئیات افزایش میزان ظرفیت رشته پزشکی در دانشگاه‌ها می‌توانید به مقاله افزایش ظرفیت پزشکی برای کنکور 1401 مراجعه نمایید.

رشته‌های پزشکی دانشگاه آزاد

ثبت نام کنکور دانشگاه آزاد هم زمان با دانشگاه سراسری و از طریق سایت سازمان سنجش انجام می‌پذیرد. پس از برگزاری کنکور سراسری و اعلام نتایج اولیه دفترچه رشته‌های با آزمون دانشگاه آزاد از طریق سایت سنجش منتشر خواهد شد و داوطلبان می‌توانند در صورت کسب رتبه مجاز قبولی نسبت به انتخاب رشته پزشکی در دانشگاه آزاد اقدام نمایند. همان‌طور که مستحضر هستید و پیش‌تر نیز اشاره کردیم، رشته پزشکی در هیچ یک از دانشگاه‌های ایران و حتی دانشگا‌ه‌های آزاد پذیرش بدون کنکور ندارند! در واقع، رشته پزشکی بدون کنکور شایعه‌ای بیش نیست و صرفأ راهی برای سودجویی افراد سودجو و کلاهبردار می‌باشد.

شهریه رشته پزشکی در دانشگاه‌های آزاد

همان‌طور که می‌دانید، تحصیل در دوره‌های عادی و پردیس خودگردان (ظرفیت مازاد) دانشگاه آزاد با پرداخت هزینه همراه بوده و میزان شهریه براساس رشته تحصیلی و مقطع، متفاوت خواهد بود. در حال حاضر، دانشجویان رشته پزشکی دانشگاه آزاد باید مبلغی بین 13 تا 20 میلیون تومان برای هر ترم تحصیلی پرداخت نمایند و دانشجویان با پرداخت کامل شهریه یک ترم امکان ثبت نام در ترم بعدی را خواهند داشت.

تعداد پذیرفته‌شدگان رشته پزشکی سال

طبق اعلام سازمان سنجش و اطلاعات مندرج در دفترچه آزمون دکتری عمومی وزارت بهداشت در سال 1400، تعداد 3 هزار و 374 نفر مجاز به انتخاب رشته محل شدند که از این بین تعداد 3 هزار و 271 نفر انتخاب رشته محل خود را انجام داده بودند. اما از میان انتخاب رشته‌کنندگان در کل تعداد 1 هزار و 587 نفر (597 نفر مرد و 990 نفر زن) در آزمون سراسری پذیرفته شده بودند. برای اطلاع از رتبه لازم برای قبولی پزشکی، به مقاله رتبه لازم برای قبولی پزشکی مراجعه کنید.

رشته پزشکی چند سال طول می‌کشد؟!

یکی از سوالات پر تکرار در بین داوطلبین رشته پزشکی این است که رشته پزشکی چندسال است! همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، مدت زمان تحصیل در رشته پزشکی 7 سال می‌باشد و این 7 سال خود به 4 دوره علوم پایه، نشانه‌شناسی و فیزیوپاتولوژی، کارآموزی بالینی و کارورزی بالینی تقسیم می‌شود که در ادامه به تفصیل شرح خواهیم داد.

مراحل تحصیل در رشته پزشکی به تفکیک هر دوره

کل دوران تحصیل رشته پزشکی به طور معمول و به شرط عدم مشروطیت در هر یک از دوره‌ها حدود 14 یا 15 ترم تحصیلی است اما از همین ابتدا یاد بگیریم که در رشته پزشکی به جای واژه ترم باید از واژه دوره استفاده کنیم. اما هریک از این دوره‌ها عبارتند از:

• دوره علوم پایه رشته پزشکی
  دوره علوم پایه رشته پزشکی که به مرحله ابتدایی پزشکی هم معروف است، حدود دو سال به طول می‌انجامد که در این مرحله دانشجویان بخش اول دروس عمومی، دروس پایه و اصلی را می‌گذرانند. هدف از این مرحله، آموزش ساختمان بدن انسان و اعمال فیزیولوژیک او در سلامت و همچنین شناخت عوامل بیولوژیک بیماری‌زا و مکانیزم‌های دفاعی بدن در برابر آن‌ها و اصول آسیب‌های بدن انسان و آشنا ساختن دانشجو با اصول مسائل بهداشتی می‎‌باشد. دانشجویان پزشکی می‌بایست در هر نیمسال به طور اجباری و براساس تدوین دانشکده مربوطه، 20 واحد درسی را بگذرانند. همچنین حداکثر زمان مجاز برای تحصیل در مرحله اول یعنی دوره علوم پایه براساس تصویب شورای عالی آموزش و برنامه‌ریزی سه سال می‌باشد. اما دوره علوم پایه رشته پزشکی خود نیز به 4 بخش مجزا تقسیم می‌شود که به شرح زیر می‌باشد:
• دوره آناتومی در دوره علوم پایه رشته پزشکی
  همان‌طور که از اسم دوره مشخص است، در این دوره دانشجویان با شکل ظاهری بدن، سیستم خون رسانی، اسکلت بدنی، سیستم عصبی، نواحی مختلف مغز، چشم و … آشنا می‌شوند. این که مچ از چند استخوان تشکیل شده و هر استخوان آن چگونه خون‌رسانی می‌شود، در دوره آناتومی آموزش داده می‌شود.
• دوره بافت شناسی در دوره علوم پایه رشته پزشکی
  دوره بافت‌شناسی، به آناتومی میکروسکوپی نیز معروف است. اگر بخواهیم این دوره را ساده‌تر مطرح کنیم، باید بگوییم که در این دوره، دانشجویان به مطالعه دقیق‌تر و عمیق‌تر در رابطه با آنچه که در دوره آناتومی مطالعه آموخته‌اند، خواهند پرداخت. در این دوره با سلول‌های تشکیل دهنده هریک از اعضا بدن، نحوه عمل‌کرد و نحوه قرارگیری هریک در کنار یکدیگر و … آشنا خواهند شد. بعنوان مثال: اگر پانکراس را زیر میکروسکوپ قرار دهیم، با سلول‌های تشکیل دهنده دستگاه گوارش بیش‌تر آشنا خواهیم شد.
• دوره جنین شناسی در دوره علوم پایه رشته پزشکی
  در این دوره، دانشجویان اطلاعات تکمیلی در مورد شکل‌گیری جنین از ابتدا دوران شکل‌گیری تا زمانی که هرکدام از اجزا بدن او به طور کامل شکل می‌گیرند، هر قسمت دستگاه گوارش، قلب، ریه، عصب و .. چه زمانی تکامل می‌یابند، دریافت خواهند کرد.
• دوره فیزیولوژی در دوره علوم پایه رشته پزشکی
  برحسب آنچه از اسم دوره پیداست، در این دوره دانشجویان با عمل‌کرد فیزیکی هریک از اعضا بدن آشنا خواهند شد. بعنوان مثال، این‌که انگشتان دست چگونه فرمان اراده انسان را به مغز انتقال می‌دهند و فرمان حرکت و … چگونه و توسط کدام یک از ارگان‌ها به سیستم عصبی و حرکتی صادر می‌شود. یا معده چگونه اسید تولید می‌کند، چگونه آنزیم می‌سازد و این آنزیم‌ها چه عملی انجام می‌دهند، همگی در دوره فیزیولوژی آموزش داده می‌شود.
• دوره نشانه‌شناسی و فیزیوپاتولوژی رشته پزشکی
  مدت زمان تحصیل در دوره نشانه‌شناسی و فیزیوپاتولوژی رشته پزشکی شش ماه است، هدف از آموزش در این مرحله عرضه مباحثی است که ضمن آگاهی دادن از مبانی فیزیولوژیک، دانشجو را با مکانیزم بیماری‌ها و عوامل موثر در آن‌ها، ظاهر بیماری‌ها و تشخیص از طریق تحلیل گرایانه بیماری‌ها آشنا نماید. همچنین امتحانات این دوره به صورت ماهانه برگزار می‌شوند و در واقع هر یک ماه، یک ترم محسوب می‌شود که در کل باید 6 یا 7 ترم را بگذرانند.

معرفی شاخه‌های پزشکی

رشته پزشکی شامل بی‌شمار رشته تخصصی است که اگر بخواهیم معروف‌ترین شاخه‌های پزشکی را در حد یک جمله توصیف کنیم، به شرح زیر هستند:

• تخصص داخلی: در این رشته پزشک، مهارت تشخیص، درمان و طبابت را دارا است. وظیفه پزشک داخلی، تشخیص، حل مسائل و مشکلات بالینی بیماران است. اگر چه در مواقعی درمان‌های جراحی را به همکاران جراح خود می‌سپارد.
  تخصص جراحی عمومی: در گذشته جراحان عمومی اعمال ارتوپدی، اورولوژی و …. انجام می‌دادند ولی با ایجاد رشته‌های تخصصی عمل‌کرد آنان به جراحی‌های دستگاه گوارش و تیروئید محدود شده است و جراحی سایر قسمت‌ها به رشته‌های فوق تخصصی سپرده شده است.
• تخصص گوارش: این افراد تخصص خود را در زمینه اندام‌های گوارشی مثل معده، روده، لوزالمعده، کبد و کیسه صفرا می‌گیرند. بیماران به‌دلیل درد شکمی، زخم، اسهال، یرقان (زردی) یا سرطان در اندام‌های گوارشی به آن‌ها مراجعه می‌کنند. این رشته برای افرادی که از انجام عمل لذت می‌برند و از طرفی، ویزیت بیمار سرپایی را نیز دوست دارند جذاب است. این متخصصان کولونوسکوپی، اندوسکوپی، نمونه‌برداری از کبد، سونوگرافی اندوسکوپیک را نیز انجام می‌دهند.
• پزشک خانواده: یکی از تخصص‌های مراقبت‌های اولیه است. این گروه از پزشکان تمام اعضا خانواده از کودک و بزرگ‌سال گرفته تا افراد مسن را ویزیت می‌کنند و مراقبت‌های اولیه برای انواع بیماری‌های مشترک را انجام می‌دهند. همچنین، معمولأ مشکلات اصلی را تشخیص می‌دهند و به‌دنبال آن، آزمایش‌های تشخیصی موردنیاز را تجویز می‌کنند یا شما را به متخصص ارجاع می‌دهند.
• تخصص بیهوشی: این متخصصان داروهای لازم برای بی‌حس‌کردن یا بیهوشی طی جراحی، زایمان و فرایندهایی شبیه این را تجویز و علائم حیاتی بیمار را در زمان بیهوشی بررسی می‌کنند. همچنین، وضعیت اورژانس پزشکی بیمارستان مثل ایست قلبی یا مشکل تنفسی ناگهانی را مدیریت می‌کنند.
• تخصص جراحی استخوان و مفاصل (Orthopedic): اصلاح شکستگی‌ها و ضایعات و بیماری‌های اندام‌ها و استخوان‌ها به این گروه از جراحان ارتباط دارد.
• تخصص مفاصل (روماتولوژی): آن‌ها درمورد ورم مفاصل (آرتروز) و سایر بیماری‌های مفصلی، عضلات، استخوان و تاندون تخصص دارند. در زمان پوکی استخوان (استئوپورز)، کمردرد، لوپوس، نقرس، التهاب تاندون ناشی از ورزش یا جراحت‌های تکراری و فیبرومیالژیا به این متخصصان مراجعه کنید.
• تخصص جراحی کلیه و مجاری اداراری و تناسلی (Urologist): بیماری‌های کلیه‌ها و مجاری ادراری و نیز بیماری‌های مربوط به نازایی مردان به این گروه از جراحان ارتباط دارد.
• تخصص طب اورژانس: این گروه از پزشکان معمولأ در اتاق اورژانس، تصمیمات مربوط به مرگ و زندگی افراد مریض یا آسیب‌دیده را می‌گیرند. وظیفه آن‌ها حفظ جان افراد و جلوگیری یا کاهش احتمال ناتوانی و معلولیت است. این افراد در زمینه‌هایی مثل احیا، حفظ علائم حیاتی و مراقبت از آسیب طی شکستگی و جراحت‌های بافتی مهارت دارند و بر شرایطی که زندگی را تهدید می‌کند نظارت دارند.
• تخصص جراحی مغز و اعصاب: جراحی‌های مغز، نخاع، درمان ضربه‌های مغزی و تومورهای مغز و نخاع به این گروه از جراحان ارتباط دارد.
• تخصص خون (هماتولوژی): این افراد درمورد خون و بیماری‌های مربوط به آن مثل بیماری سلول داسی‌شکل، کم خونی، هموفیلی و لوسمی، اندام‌های خون‌ساز مثل طحال و همچنین غدد لنفاوی تخصص دارند.
• جراح زنان و زایمان: تشخیص، درمان و جراحی‌های زنان در دوران باروری و انجام سزارین و زایمان طبیعی و نیز نازایی به این گروه پزشکان ارتباط دارد.
• تخصص مردان (آندرولوژی): این گروه از پزشکان درمورد سیستم تولیدمثل مردان تخصص دارند و به سلامت و بهداشت ادراری، جنسی، باروری و درمان بیماری‌های مردان کمک می‌کنند. آندرولوژیست به اورولوژیستی می‌گویند که پس از گذراندن دوره‌های تخصصی، مشکلات باروری مردان و نیز مشکلات جنسی آنان را برطرف می‌کند.
• تخصص تغذیه: این افراد در تغذیه و تنظیم رژیم غذایی انسان تخصص دارند و بر اساس وضعیت بیمار (مثل اختلالات غذایی) و نیازهای فردی او، مواد غذایی لازم را توصیه می‌کنند. دانشجویانِ مشتاق به تحصیل در این رشته باید درجات پزشکی را طی کنند و مجوزهای لازم برای تشخیص و درمان اختلالات تغذیه‌ای را کسب کنند.
• تخصص جراحی گوش، حلق و بینی (Ear Nasal ENT): تشخیص، درمان و جراحی‌های گوش، فک، صورت، بینی و لوزه برعهده این جراحان است البته کارهای مربوط به دندان‌ها را معمولأ دندان‌پزشک انجام می‌دهد.
• تخصص قلب و عروق: تشخیص، درمان بیماری‌های قلبی، آنژیوگرافی، اکو و نیز تعیین اندیکاسیون‌های عمل جراحی قلب برعهده این پزشکان است، این رشته کاملأ مشابه رشته فوق تخصصی قلب و عروق است که از ادامه تخصص داخلی حاصل می‌شود.
• تخصص الکتروفیزیولوژی قلب: این افراد روی سیستم الکتریکی قلب تخصص دارند، که شامل درمان بی‌نظمی‌های قلبی مثل فیبریلاسیون دهلیزی است.
• تخصص نوزادان: نوعی متخصص اطفال است که در مراقبت از نوزاد تازه‌ به‌ دنیا آمده، به‌خصوص نوزادان نارس با بیماری‌های شدید تخصص دارد. همچنین، به‌عنوان متخصص اطفال در بخش آی. ‌سی. ‌یو برای رسیدگی به نوزادانی که به مراقبت‌های جدی و فوری نیاز دارند فعالیت می‌کند. این مراقبت‌ها گاهی تا ماه‌ها یا سال‌ها بعد از ترخیص نوزاد از بیمارستان ادامه دارد.
• متخصص اطفال: برای مراقبت از افراد جوان‌تر، از نوزاد گرفته تا سنین ۱۸سالگی و در بعضی موارد تا ۲۱سالگی، تخصص می‌گیرند. این متخصصان مراقبت‌های اولیه مثل واکسیناسیون، ارزیابی‌های کودک، چکاپ‌های دانش‌آموزی و درمان سرماخوردگی و آنفولانزا و واکسیناسیون را انجام می‌دهد. بیماری‌های جدی‌تر و بغرنج باید به فوق‌تخصص اطفال ارجاع داده شوند تا درمان‌های تخصصی دریافت کنند. بعضی از متخصصان اطفال در زمینه‌های مربوط به قبل از نوجوانی، کودک آزاری و موضوعات مربوط به رشد کودکان مثل اوتیسم، اختلالات رفتاری، سندروم داون تخصص دارند.
• تخصص رادیولوژی: با گسترده شدن تکنولوژی در پزشکی و بکارگیری دستگاه‌های متعدد، این رشته به تشخیص بیماری‌ها با کمک رادیولوژی، سونوگرافی، MRI, CT scan و … می‌پردازد.
• تخصص پزشکی هسته ای: کار کردن با رادیو داروها در پزشکی به این گروه از پزشکان مرتبط می‌شود، اسکن تالیوم قلب، تکنسیوم و … در حوزه فعالیت آنان است.
• تخصص پرتو درمانی: درمان بسیاری از سرطان‌ها و … با پرتوهای یونیزان صورت می‌گیرد که این کار توسط پزشکان پرتودرمانی انجام می‌شود.
• تخصص آلرژی یا ایمونولوژیست (متخصص ایمنی‌شناسی): این گروه از متخصصان اختلالات سیستم ایمنی (مثل آسم، اگزما، حساسیت غذایی و دارویی، حساسیت به نیش حشرات، بعضی از بیماری های خودایمنی) و سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی را درمان می‌کنند. همچنین عوامل ایجاد‌ این بیماری‌ها را نیز تعیین می‌کنند.
• تخصص عفونی و گرمسیری: تشخیص، درمان و پیشگیری بیماری‌های عفونی ناشی از میکروارگانسیم‌ها برعهده این گروه از پزشکان است. با توجه به مسری بودن این بیماری‌ها، این رشته در کنترل اپیدمی‌های بیماری و هدایت مراکز تصمیم‌گیری بهداشتی در کشور بسیار مهم است.
• تخصص همه‌گیری‌شناسی (اپیدمیولوژیست): متخصص اپیدمیولوژی موارد و الگو بیماری در یک جمعیت یا ناحیه را بررسی می‌کند و تلاش می‌کند از بروز مجدد همه‌گیریِ (پاندمی) بیماری جلوگیری کند. آن‌ها اغلب محققانی‌اند که در زمینه بیماری‌های همه‌گیر که معمولأ ویروسی است (مثل یک بیماری جدید) تخصص دارند و داروها و روش‌های پیشگیری از بیماری با واکسیناسیون را ارائه می‌دهند.
• تخصص مغز و اعصاب: تشخیص، درمان مربوط به بیماری‌های مغز و نخاع در حیطه غیر جراحی‌ها مانند: سردردها، بیماری‌های اعصاب محیطی، تشنج‌ها و … برعهده این گروه از پزشکان است.
• تخصص مراقبت‌های ویژه: این متخصصان به افرادی که به‌شدت بیمار یا آسیب‌دیده‌اند کمک می‌کنند و اغلب سرپرست واحد مراقبت‌های ویژه بیمارستان یا آی. ‌سی. ‌یو (ICU) هستند. اگر در قلب یا یکی از اندام‌هایتان دچار نارسایی شُدید یا تصادف شَدیدی داشتید، با این افراد برخورد خواهید داشت. این متخصصان ممکن است از متخصصان اطفال، بیهوشی یا جراح باشند.
• تخصص روان‌پزشکی: تشخیص، درمان سایکوزها و نورزها، روانپریشی‌ها، اختلالات خلقی، وسواس‌ها و اختلالات خواب و … از وظایف این گروه از پزشکان است.
• تخصص پوست: تشخیص و درمان بیماری‌های بزرگ‌ترین و پرسلول‌ترین بافت بدن ما (پوست) به این گروه از پزشکان ارتباط دارد.
• تخصص آسیب‌شناسی: تشخیص بافت‌شناسی بیماری‌ها برعهده این گروه پزشکان است. اگر یک توده در حین جراحی از بدن بیمار خارج شود، آسیب‌شناسان به شما خواهند گفت که توده مذکور سرطانی است یا خیر! و یا سرطان در چه مرحله‌ای از تهاجم و پیشرفت قرار دارد.
• تخصص پا (پودیاتریست): آن‌ها برای درمان مشکلات مچ پا و پا آموزش دیده‌اند که شامل آسیب‌های ناشی از تصادف یا ورزش یا بیماری‌های پیش‌رونده مثل دیابت است. بعضی از متخصصان این رشته آموزش‌های پیشرفته‌تری در رابطه با سایر زیرمجموعه‌های مربوط به پا می‌بینند.
• تخصص چشم پزشکی: این پزشکان به تشخیص و درمان انواع بیماری‌ها و مشکلات چشمی می‌پردازند.
• تخصص ژنتیک پزشکی: اختلالات ارثی را که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود تشخیص می‌دهد و درمان می‌کند. همچنین می‌تواند مشاوره ژنتیک و آزمایش‌های غربالگری را انجام دهد. این متخصصان از ترکیبی از ژنتیک مولکولی، سیتوژنتیک و آزمایش‌های بیوشیمیایی برای تشخیص و درمان بیماری استفاده می‌کنند.
• پزشک سالمندان: این پزشکان برای مراقبت از افراد سالمند دوره می‌بینند و می‌توانند بیمار را در منزل، مطب، خانه سالمندان و بیمارستان درمان کنند. بر اساس نوع بیماری در سالمندان، انواع مختلفی از تخصص‌ها در این شاخه پزشکی وجود دارد.
  تخصص طبیعت‌درمانی: این متخصص، مشابه طب آیورودا و طب هومیوپاتی، روی سیستم سلامت کلی فعالیت دارد و کمک می‌کند توانایی ترمیم طبیعی بدن تسهیل و تعادل برقرار شود. این متخصصان می‌توانند انواع بیماری‌ها را کنترل کنند و مراقبت‌های فردی و خانوادگی را ارائه دهند. برای مشکلاتی مثل حساسیت، درد مزمن، مشکلات گوارشی، عدم ‌تعادل هورمون‌ها و مشکلات تنفسی می‌توان به آن‌ها مراجعه کرد.
• پزشک هومیوپاتی: هومیوپاتی یکی از سیستم‌های جامع درمانی مثل آیورودا است. این افراد جسم، ذهن، روح و احساس بیمار را برای تجویز داروهای گیاهی در نظر می‌گیرند تا توانایی درمانی بدن را تحریک کنند. روش کار آن‌ها شبیه متخصصان طب سنتی است که بعد از شنیدن صحبت‌های بیمار و آزمایش و بررسی علائم آن، داروهای متناسب با نوع مشکل بیمار را آماده می‌کنند.
• تخصص طب آیورودا (طب هندی): در این طب، به‌ جای تمرکز روی علائم بیماری، تعادل کل بدن در نظر گرفته می‌شود.
• میکروبیولوژیست: این افراد رشد میکروارگانیسم‌ها مثل باکتری، ویروس، قارچ و ارتباط آن‌ها با بدن انسان را بررسی می‌کنند و با یافتن عامل بیماری‌زا، درمان بیماری را تعیین می‌کنند. میکروبیولوژیست‌ها معمولأ روی پروژه‌های تحقیقاتی در آزمایشگاه کار می‌کنند تا دانش علمی یا خروجی صنعت پزشکی را بهبود بخشند.
• تخصص طب تشخیصی: روی علائم و گزارش‌های بیمار برای تشخیص بیماری تحقیق می‌کند. این گروه از متخصصان به‌طور ‌کلی از روش‌های مختلف از جمله منطق، آنالیز داده‌ها و تجربه و تخصص برای تعیین علت و اثر بیماری‌ها استفاده می‌کنند.
• تخصص کایروپراکتیک: این افراد به تشخیص و درمان اختلالات عصبی ـ عضلانی می‌پردازند و بر خلاف متخصصان و جراحان مغز و اعصاب، از طریق دست‌کاری و اصلاح ستون فقرات، بیمار را درمان می‌کنند و از دارو یا جراحی استفاده نمی‌کنند. آنها با این اصلاحات درد کمر و گردن را کاهش می‌دهند.
• تخصص بینایی‌سنجی: بینایی‌سنج متخصصی است که بررسی‌های اولیه را در زمینه وضعیت بینایی انجام می‌دهد. او می‌تواند وضعیت بینایی بیمار را ارزیابی کند و وسایل کمک‌کننده برای بینایی صحیح یا انواع دیگر درمان غیردارویی (ورزش‌های چشمی، توصیه‌های بهداشتی و…) را تجویز کند و در صورت لزوم، بیمار را به متخصصان چشم‌پزشکی ارجاع دهد.
• تخصص شنوایی‌سنجی: این افراد در زمینه ارزیابی شنوایی، تعادل و اختلالات مربوط به آن تخصص دارند و تلاش می‌کنند سلامت شنوایی فرد را بهبود بخشند.
• تخصص انگل‌شناسی: این افراد با انگل‌هایی (میکروارگانیسم‌هایی مثل باکتری، ویروس، کرم و حشرات) سروکار دارند که به‌طور موقت یا دائم داخل یا روی بدن انسان زندگی می‌کنند. این متخصصان از روش‌هایی که از زیست‌شناسی سلولی، بیوانفورماتیک، بیوشیمی، زیست‌شناسی مولکولی، ایمنی‌شناسی، ژنتیک، تکامل و حتی اکولوژی یاد گرفته‌اند استفاده می‌کنند. همچنین این رشته در علوم دامپزشکی برای تشخیص انگل‌های حیوانات وجود دارد.
• تخصص طب خواب: آن‌ها علت اصلی خواب نامناسب شما را پیدا و درمان می‌کنند. ممکن است آزمایشگاه خواب داشته باشند یا آزمایش‌هایی مخصوص خانه به شما بدهند تا الگو خواب‌ و بیداری شما را رسم کنند.

تخصص‌های پول‌ساز رشته پزشکی کدام‌ها هستند؟

احتمالأ برای شما هم پیش آمده که وقتی در مطب پزشکی در انتظار نشسته‌اید، ناخودآگاه شروع به شمارش تعداد بیماران حاضر در مطب کرده و تعداد را در حق ویزیت ضرب کرده تا بدانید درآمد یک روز پزشکان چقدر است! بنابراین اگر جزو داوطلبین کنکور سراسری و علی‌الخصوص خواستار قبولی در رشته پزشکی هم باشید، شاید برایتان جالب باشد که پولسازترین تخصص‌های پزشکی کدام‌ها هستند!

هر ساله مشاغل حوزه پزشکی یکی از پول‌سازترین مشاغل در دنیا و ایران به حساب می‌آیند و در سال گذشته فعالان این حوزه توانستند 9 جایگاه اول فهرست پول‌سازترین مشاغل حوزه پزشکی را به خود اختصاص دهند که به ترتیب زیر می‌باشند:

• تخصص بیهوشی: در جایگاه اول این فهرست، متخصصان بیهوشی قرار دارند. گفتنی است که هر متخصص بیهوشی در کشورهای توسعه یافته دنیا به طور میانگین در سال گذشته 267 هزار دلار درآمد داشته است.
• تخصص جراحی: درآمد فعالان این حوزه به طور میانگین در کشورهای توسعه یافته در سال گذشته 255 هزار دلار بوده است.
  تخصص جراحی فک و صورت: این گروه از پزشکان سومین گروهی هستند که سال گذشته بیش‌ترین میزان درآمد را سال گذشته کسب کرده‌اند که به میزان 242 هزار دلار بوده است.
• تخصص زنان و زایمان: این گروه از متخصصان نیز با کسب درآمد 238 هزار دلاری جایگاه چهارم را از آن خود کرده‌اند.
  تخصص ارتودنسی: پنجمین گروه پردرآمدترین‌های سال گذشته متخصصان ارتودنسی بودند. میانگین درآمد این افراد در سال گذشته در کشورهای توسعه یافته ۲۲۵ هزار دلار تخمین زده شده است.
• روان‌پزشکی: روان‌پزشکان با درآمد به طور میانگین ۲۲۰ هزار دلار در سال گذشته در جایگاه ششم این فهرست قرار گرفته‌اند.
  پزشکی عمومی و تخصص لثه: جایگاه هفتم و هشتم به پزشکان عمومی و متخصصان لثه اختصاص یافته است. این افراد به طور میانگین در سال گذشته در کشورهای توسعه یافته به ترتیب ۱۹۶ و ۱۹۱ هزار دلار کسب درآمد کرده‌اند.
• تخصص کودکان: نهمین گروه پردرآمد این حوزه، متخصصان کودک هستند که درآمد آن‌ها در سال گذشته ۱۸۳ هزار دلار تخمین زده شده است.